સોમનાથ: શ્રદ્ધા અને ઇતિહાસનું સંગમ

ભારતના પ્રથમ જ્યોતિર્લિંગના દર્શન અને તેની ભવ્યતાની સફર

સોમનાથ મંદિર વિશે ટૂંકી માહિતી

સોમનાથ મંદિર, ગુજરાતના વેરાવળ પાસે પ્રભાસ પાટણમાં આવેલું છે, જે ભગવાન શિવના બાર જ્યોતિર્લિંગોમાંનું પ્રથમ જ્યોતિર્લિંગ છે. આ મંદિરનો અર્થ "ચંદ્રના દેવ" થાય છે. અનાદિકાળથી અનેકવાર વિદેશી આક્રમણકારો દ્વારા ખંડિત થયા પછી પણ, તે દરેક વખતે ફરીથી ઊભું થયું છે. વર્તમાન મંદિરનું નિર્માણ ભારતની સ્વતંત્રતા બાદ સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલના પ્રયાસોથી થયું હતું. અરબી સમુદ્રના કિનારે આવેલું આ મંદિર, તેની શાનદાર સ્થાપત્ય અને આધ્યાત્મિક શાંતિ માટે જાણીતું છે.

મંદિરની વિશેષતાઓ અને આકર્ષણો

• સ્થાપત્ય: ચાલુક્ય શૈલીમાં બનેલું આ મંદિર અત્યંત સુંદર કોતરણી અને ભવ્ય શિખર ધરાવે છે.
• સાગર દર્શન: મંદિરની પાછળનો ભાગ અરબી સમુદ્રને સ્પર્શે છે, જ્યાં સૂર્યોદય અને સૂર્યાસ્તનો અદ્ભુત નજારો જોવા મળે છે.
• બાણસ્તંભ: મંદિરના દરવાજા પાસે આવેલો આ સ્તંભ દર્શાવે છે કે આ જગ્યાથી દક્ષિણ ધ્રુવ સુધી કોઈ જમીન નથી.
• સાંજે લાઇટ એન્ડ સાઉન્ડ શો: મંદિરના ઇતિહાસને દર્શાવતો આ શો સહેલાણીઓ માટે ખાસ આકર્ષણ છે.
• અહિલ્યાબાઈ મંદિર: જૂના સોમનાથ મંદિરના અવશેષો પર બનેલું આ નાનકડું મંદિર પણ જોવા જેવું છે.
• વેરાવળ બીચ: સોમનાથથી થોડે દૂર આ બીચ પર તમે શાંતિથી સમય પસાર કરી શકો છો.

સોમનાથ પહોંચવાની રીત

• હવાઈ માર્ગે: સૌથી નજીકનું એરપોર્ટ દીવ (DIU) છે, જે લગભગ 85 કિમી દૂર છે. રાજકોટ (200 કિમી) અને અમદાવાદ (400 કિમી) એરપોર્ટ પણ અનુકૂળ છે.
• રેલ માર્ગે: સોમનાથ રેલવે સ્ટેશન સીધું જ મંદિરેથી 1 કિમીના અંતરે છે. વેરાવળ રેલવે સ્ટેશન પણ નજીકમાં છે અને મુખ્ય શહેરો સાથે જોડાયેલું છે.
• સડક માર્ગે: ગુજરાતના તમામ મુખ્ય શહેરો અને ગામડાઓમાંથી બસ સેવાઓ ઉપલબ્ધ છે. અમદાવાદ, રાજકોટ, પોરબંદર જેવા શહેરોથી નિયમિત બસો ચાલે છે.

મંદિરનો સમય અને ટીકીટ

• મંદિર ખુલવાનો સમય: સવારે 6:00 થી રાત્રે 10:00 વાગ્યા સુધી.
• આરતીનો સમય: સવારે 7:00, બપોરે 12:00 અને સાંજે 7:00 વાગ્યે.
• પ્રવેશ ફી: સોમનાથ મંદિરના દર્શન માટે કોઈ ટીકીટ લેવાની જરૂર નથી. પ્રવેશ નિઃશુલ્ક છે.
• લાઇટ એન્ડ સાઉન્ડ શો: સાંજે 7:45 થી 8:45 સુધી ચાલે છે, જેની ટીકીટ અલગથી ખરીદવી પડે છે.

સોમનાથનો ભવ્ય ઇતિહાસ

સોમનાથ મંદિરનો ઉલ્લેખ ઋગ્વેદમાં પણ જોવા મળે છે. કહેવાય છે કે આ મંદિરનું નિર્માણ સૌપ્રથમ ચંદ્ર દ્વારા સોમનાથ મહાદેવની પૂજા કરવા માટે થયું હતું. ત્યારબાદ તેને રાવણ અને અન્ય રાજાઓએ ફરીથી બનાવ્યું. ઇતિહાસમાં આ મંદિર પર 17 વખત આક્રમણો થયા, જેમાં સૌથી પ્રખ્યાત આક્રમણ મોહમ્મદ ગઝની દ્વારા થયું હતું. દરેક વખતે મંદિરનો નાશ થયો, પરંતુ શ્રદ્ધાળુઓએ તેને ફરીથી ઊભું કર્યું. ભારતના પ્રથમ ગૃહમંત્રી સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલે 1947માં મંદિરના પુનઃનિર્માણનો સંકલ્પ લીધો અને 1951માં તત્કાલિન રાષ્ટ્રપતિ ડૉ. રાજેન્દ્ર પ્રસાદ દ્વારા તેનું ઉદ્ઘાટન થયું.

સંપર્ક અને વિશેષ માહિતી

સરનામું: શ્રી સોમનાથ મહાદેવ મંદિર, પ્રભાસ પાટણ, વેરાવળ, ગુજરાત - 362268
વેબસાઇટ: www.somnath.org
ફોન: 02876-231200

કાયમી પૂછાતા પ્રશ્નો (FAQ)

• સોમનાથ મંદિરનું સૌથી નજીકનું રેલવે સ્ટેશન કયું છે?
  જવાબ: સોમનાથ રેલવે સ્ટેશન (1 કિમી) અને વેરાવળ રેલવે સ્ટેશન (7 કિમી).
• શું સોમનાથ મંદિરમાં ફોટોગ્રાફી કરવાની મંજૂરી છે?
  જવાબ: મંદિર પરિસરની અંદર ફોટોગ્રાફીની મંજૂરી નથી. ફોન અને કેમેરા સુરક્ષા રૂમમાં જમા કરાવવા પડે છે.
• મંદિરમાં પ્રવેશ માટે ડ્રેસ કોડ શું છે?
  જવાબ: કોઈ કડક ડ્રેસ કોડ નથી, પરંતુ ભારતીય પરંપરા અનુસાર યોગ્ય વસ્ત્રો પહેરવા સલાહભર્યું છે.