રાણકી વાવ: વાસ્તુકલાનું અદ્ભુત નજરાણું

સ્થાપત્ય અને શિલ્પકલાનો બેજોડ નમૂનો

રાણકી વાવ વિશે ટૂંકી માહિતી

રાણકી વાવ, ગુજરાતના પાટણ શહેરમાં સરસ્વતી નદીના કિનારે આવેલી છે. આ એક ઐતિહાસિક અને કલાત્મક વાવ છે જે ઈ.સ. 11મી સદીમાં સોલંકી વંશના રાજા ભીમદેવ પ્રથમની યાદમાં તેમની રાણી ઉદયમતી દ્વારા બનાવવામાં આવી હતી. 2014માં UNESCO દ્વારા વર્લ્ડ હેરિટેજ સાઇટ તરીકે ઘોષિત, આ વાવ ભારતીય શિલ્પકલા અને સ્થાપત્યનો એક અદ્ભુત નમૂનો છે.

વાવની વિશેષતાઓ અને આકર્ષણો

• શિલ્પકલા: આ વાવમાં વિષ્ણુના દશાવતાર, દેવી-દેવતાઓ, અપ્સરાઓ, અને નાગકન્યાઓના 500થી વધુ સુંદર શિલ્પો કોતરેલા છે.
• સ્થાપત્ય: વાવ સાત માળ ઊંડી છે અને દરેક માળ પર અદ્ભુત કલાકૃતિઓ છે. તે ભૂગર્ભમાં પાણીના સંગ્રહ માટે અને ગરમીથી બચવા માટે બનાવવામાં આવી હતી.
• મનોહર કોતરણી: વાવની દીવાલો પર ફૂલો, પ્રાણીઓ, અને માનવ આકૃતિઓની ઝીણવટભરી કોતરણી જોવા મળે છે.
• શેષશાયી વિષ્ણુ: વાવના સૌથી નીચેના ભાગમાં શેષનાગ પર વિષ્ણુ ભગવાનનું શિલ્પ જોઈ શકાય છે.
• રિવર્સ ટેમ્પલ: આ વાવ એક ઊંધી રીતે બાંધવામાં આવેલી રચના છે, જે આસપાસની જમીન કરતાં નીચેની તરફ જાય છે.

રાણકી વાવ પહોંચવાની રીત

• હવાઈ માર્ગે: સૌથી નજીકનું એરપોર્ટ અમદાવાદ (લગભગ 125 કિમી) છે, ત્યાંથી બસ અથવા ટેક્સી દ્વારા પાટણ પહોંચી શકાય છે.
• રેલ માર્ગે: પાટણનું પોતાનું એક રેલવે સ્ટેશન છે, જે ગુજરાતના મોટા શહેરો સાથે જોડાયેલું છે. નજીકનું મુખ્ય રેલવે સ્ટેશન મહેસાણા (લગભગ 55 કિમી) છે.
• સડક માર્ગે: પાટણ ગુજરાતના તમામ મુખ્ય શહેરો સાથે બસ સેવાઓ દ્વારા સારી રીતે જોડાયેલું છે.

વાવનો સમય અને ફી

• વાવ ખુલવાનો સમય: સવારે 8:00 થી સાંજે 6:00 વાગ્યા સુધી.
• પ્રવેશ ફી: ભારતીય નાગરિકો માટે ₹40, અને વિદેશીઓ માટે ₹600.
• ફોટોગ્રાફી: વાવમાં ફોટોગ્રાફીની મંજૂરી છે.

રાણકી વાવનો ભવ્ય ઇતિહાસ

રાણકી વાવનું નિર્માણ 1022 થી 1063 ઈ.સ. વચ્ચે થયું હોવાનું માનવામાં આવે છે. પૌરાણિક કથાઓ અનુસાર, રાણી ઉદયમતીએ તેમના પતિના અવસાન બાદ આ વાવનું નિર્માણ કરાવ્યું હતું. સમય જતાં, સરસ્વતી નદીમાં આવેલા પૂરને કારણે આ વાવ રેતી અને માટીમાં દટાઈ ગઈ હતી. 1980ના દાયકામાં ભારતીય પુરાતત્વ સર્વેક્ષણ (ASI) દ્વારા વાવને ફરીથી ખોદવામાં આવી, અને તેનું પુનઃસ્થાપન કરવામાં આવ્યું.

સંપર્ક અને વિશેષ માહિતી

સરનામું: રાણકી વાવ, પાટણ, ગુજરાત - 384265
વેબસાઇટ: UNESCO World Heritage Site

કાયમી પૂછાતા પ્રશ્નો (FAQ)

• રાણકી વાવ કયા નગર અને જિલ્લામાં આવેલી છે?
  જવાબ: રાણકી વાવ પાટણ શહેરમાં, પાટણ જિલ્લામાં આવેલી છે.
• રાણકી વાવને UNESCO વર્લ્ડ હેરિટેજ સાઇટનો દરજ્જો ક્યારે મળ્યો?
  જવાબ: રાણકી વાવને 2014માં UNESCO વર્લ્ડ હેરિટેજ સાઇટ તરીકે ઘોષિત કરવામાં આવી હતી.
• રાણકી વાવનો ફોટો ભારતીય ચલણ પર ક્યાં જોવા મળે છે?
  જવાબ: રાણકી વાવનો ફોટો ભારતીય ₹100ની નોટ પર જોવા મળે છે.